ĐỘT TỬ TRÊN Ô TÔ - GÓC NHÌN TỪ YHCT

HIỂU ĐỂ PHÒNG – BIẾT ĐỂ VỮNG

Đôi khi, bạn nghe tin có người vừa khỏe mạnh, vẫn đang trò chuyện vui vẻ trong ô tô, vậy mà vài phút sau đã bất tỉnh, rồi không qua khỏi. Nhiều trường hợp tử vong đột ngột khi đang ngồi trong xe, đặc biệt là ở người cao tuổi, người có bệnh nền, hoặc khi trời nắng nóng – khiến nhiều người hoang mang, không hiểu vì sao.

Y học hiện đại có thể giải thích bằng những cụm từ như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, ngộ độc khí CO, nhưng nếu nhìn dưới ánh sáng của Y học cổ truyền – ta sẽ thấy một góc nhìn vừa sâu sắc, vừa gần gũi, và đặc biệt là có thể chủ động phòng tránh.

Y học cổ truyền gọi hiện tượng chết bất ngờ là “Đ𝐨̣̂𝐭 𝐭𝐮̛̉”, tức tử vong cấp mà không có dấu hiệu báo trước rõ ràng. Trong các y thư cổ như 𝙇𝙞𝙣𝙝 𝙠𝙝𝙪, 𝙔 𝙏𝙤̂𝙣𝙜 𝙆𝙞𝙢 𝙂𝙞𝙖́𝙢, 𝙏𝙝𝙪̛𝙤̛𝙣𝙜 𝙝𝙖̀𝙣 𝙡𝙪𝙖̣̂𝙣, hiện tượng này được lý giải bằng nhiều cơ chế:

Có khi là tâm dương bạo thoát – tim mạch yếu quá không đủ sức điều huyết

Có khi là nội phong bạo động – khí huyết nghịch loạn gây trúng phong, méo miệng, ngất xỉu.

Lại có khi là đàm trọc bế khiếu, khi tỳ vị yếu sinh đờm, đờm nhiều gây bít lấp thần chí – hay gặp ở người béo, ăn nhiều chất béo, hay bị đầy bụng.

Và đặc biệt là trong môi trường như ô tô – một không gian kín, dễ tích nhiệt – thì hai yếu tố rất nguy hiểm dễ xảy ra là thử nhiệt bức thoát dương khí (sốc nhiệt dẫn tới kiệt khí) và uế khí độc ngăn trở tâm khiếu, như trường hợp ngộ độc khí CO mà Tây y hay nhắc đến.

Vậy làm sao để phòng ngừa những tai họa âm thầm này?

Y học cổ truyền luôn nhấn mạnh một điều: “𝑪𝒉𝒊́𝒏𝒉 𝒌𝒉𝒊́ 𝒎𝒂̣𝒏𝒉 𝒕𝒉𝒊̀ 𝒕𝒂̀ 𝒌𝒉𝒊́ 𝒌𝒉𝒐̂𝒏𝒈 𝒕𝒉𝒆̂̉ 𝒙𝒂̂𝒎.” Câu nói ấy tưởng chừng trừu tượng, nhưng thực ra rất thực tế: 𝒏𝒆̂́𝒖 𝒃𝒂̣𝒏 𝒄𝒐́ 𝒔𝒖̛́𝒄 𝒌𝒉𝒐̉𝒆 𝒐̂̉𝒏 đ𝒊̣𝒏𝒉, 𝒌𝒉𝒊́ 𝒉𝒖𝒚𝒆̂́𝒕 đ𝒂̂̀𝒚 đ𝒖̉, 𝒕𝒂̂𝒎 𝒕𝒉𝒂̂̀𝒏 𝒚𝒆̂𝒏 𝒐̂̉𝒏, 𝒕𝒉𝒊̀ 𝒓𝒂̂́𝒕 𝒌𝒉𝒐́ 𝒃𝒊̣ đ𝒐̣̂𝒕 𝒕𝒖̛̉. Nhưng nếu đang mệt, đang giận dữ, đang mất ngủ triền miên, lại ngồi trong xe kín không khí – thì chính là lúc tà khí dễ tấn công nhất.

𝑽𝒐̛́𝒊 𝒏𝒈𝒖̛𝒐̛̀𝒊 𝒄𝒐́ 𝒕𝒊𝒆̂̀𝒏 𝒔𝒖̛̉ 𝒃𝒆̣̂𝒏𝒉 𝒕𝒊𝒎, 𝒉𝒂𝒚 𝒉𝒐̂̀𝒊 𝒉𝒐̣̂𝒑, 𝒉𝒂𝒚 𝒍𝒂̣𝒏𝒉 𝒕𝒂𝒚 𝒄𝒉𝒂̂𝒏, nên dùng những vị thuốc như Nhân sâm, Phụ tử chế, Đảng sâm, Gừng nướng, sắc uống hoặc dùng dạng hoàn.

Ví dụ: bài Sâm Phụ Thang – giúp giữ dương khí, hồi sức nhanh, phòng khí tuyệt. Trước khi đi xe đường dài, có thể dán miếng cao ngải cứu vào vùng rốn (huyệt Thần khuyết), để giữ ấm tạng khí trung tiêu.

𝑽𝒐̛́𝒊 𝒏𝒈𝒖̛𝒐̛̀𝒊 𝒕𝒉𝒖̛𝒐̛̀𝒏𝒈 𝒙𝒖𝒚𝒆̂𝒏 𝒎𝒂̂́𝒕 𝒏𝒈𝒖̉, 𝒉𝒂𝒚 𝒍𝒐 𝒏𝒈𝒉𝒊̃, 𝒕𝒊𝒎 đ𝒂̣̂𝒑 𝒏𝒉𝒂𝒏𝒉, thì dùng trà Viễn chí – Toan táo nhân – Phục thần – Táo nhân sao rất hữu hiệu để an thần, dưỡng tâm, ổn định nhịp tim. Có thể mang theo Thiên vương bổ tâm đan, dùng theo chỉ dẫn của thầy thuốc, giúp ổn định khí huyết trong những tình huống bất ổn cảm xúc.

𝑽𝒐̛́𝒊 𝒏𝒈𝒖̛𝒐̛̀𝒊 𝒏𝒐́𝒏𝒈 𝒕𝒊́𝒏𝒉, 𝒅𝒆̂̃ 𝒄𝒂́𝒖 𝒈𝒊𝒂̣̂𝒏, 𝒉𝒂𝒚 đ𝒐̉ 𝒎𝒂̣̆𝒕, 𝒕𝒂̆𝒏𝒈 𝒉𝒖𝒚𝒆̂́𝒕 𝒂́𝒑 – thì cần “hạ hỏa” bằng cách uống trà Cúc hoa – Hoa hòe – Câu đằng – Thạch quyết minh, hoặc sử dụng bài Long đởm tả can thang gia giảm. Những người này cần đặc biệt tránh lái xe khi đang giận, hoặc đang thiếu ngủ – vì dễ gây biến cố về mạch máu não.

𝑵𝒈𝒖̛𝒐̛̀𝒊 𝒃𝒆́𝒐, 𝒃𝒖̣𝒏𝒈 đ𝒂̂̀𝒚, 𝒂̆𝒏 𝒖𝒐̂́𝒏𝒈 𝒏𝒂̣̆𝒏𝒈 𝒏𝒆̂̀ 𝒕𝒉𝒊̀ 𝒏𝒆̂𝒏 𝒄𝒉𝒖́ 𝒚́ 𝒕𝒊𝒆̂𝒖 𝒕𝒉𝒖̛̣𝒄 𝒉𝒐́𝒂 đ𝒂̀𝒎, uống trà Trần bì – Bán hạ – Phục linh – Cam thảo, giữ tỳ vị thông suốt, tránh đàm trọc làm bế khiếu. Trong xe có thể để một túi thơm nhỏ từ Tô hợp hương, hoặc Uất kim – Hương phụ – Trần bì – Bạch chỉ, giúp khai khiếu, trừ uế khí.

𝑽𝒂̀ 𝒎𝒐̣̂𝒕 đ𝒊𝒆̂̀𝒖 𝒓𝒂̂́𝒕 𝒒𝒖𝒂𝒏 𝒕𝒓𝒐̣𝒏𝒈 – đ𝒂̣̆𝒄 𝒃𝒊𝒆̣̂𝒕 𝒕𝒓𝒐𝒏𝒈 𝒎𝒖̀𝒂 𝒉𝒆̀ – 𝒍𝒂̀ 𝒕𝒓𝒂́𝒏𝒉 𝒏𝒈𝒐̂̀𝒊 𝒕𝒓𝒐𝒏𝒈 𝒙𝒆 đ𝒐́𝒏𝒈 𝒌𝒊́𝒏 𝒅𝒖̛𝒐̛́𝒊 𝒕𝒓𝒐̛̀𝒊 𝒏𝒂̆́𝒏𝒈.

Nhiệt độ trong xe có thể tăng lên đến 60–70°C chỉ trong vài phút. Nhiệt bức vào cơ thể sẽ làm hao tổn âm dịch, dương khí bạo thoát, khiến người khỏe cũng có thể gục xuống nhanh chóng. Người xưa gọi đây là “thử nhiệt nhập lý, khí tân đại hao” – nếu không cấp cứu kịp thời, có thể dẫn tới tử vong. Trước khi vào xe, hãy mở cửa thông khí vài phút. Nếu đi xa, mang theo trà Hoắc hương – Cam thảo – Đậu xanh – Trúc diệp, giúp thanh thử, giải nhiệt.

Nhiều người đi xa quen chuẩn bị sâm, thuốc Tây, máy đo huyết áp… Nhưng ít ai nghĩ rằng những thứ tưởng như nhỏ bé như 𝟏 𝐠𝐨́𝐢 𝐭𝐫𝐚̀ Đ𝐨̂𝐧𝐠 𝐲, 𝟏 𝐯𝐢𝐞̂𝐧 𝐧𝐠𝐚̣̂𝐦 𝐓𝐨̂ 𝐡𝐨̛̣𝐩 𝐡𝐮̛𝐨̛𝐧𝐠, 𝟏 𝐭𝐮́𝐢 𝐭𝐡𝐨̛𝐦 𝐭𝐡𝐚̉𝐨 𝐝𝐮̛𝐨̛̣𝐜, 𝐡𝐚𝐲 𝟏 𝐦𝐢𝐞̂́𝐧𝐠 𝐝𝐚́𝐧 𝐜𝐮̛́𝐮 𝐫𝐨̂́𝐧 – lại chính là những “bảo vật hộ thân” khi nguy cấp. Chúng không thay thế cấp cứu, nhưng đôi khi, chính những thứ nhỏ bé đó kéo lại hơi thở cuối cùng trước khi y tế kịp đến.

Đ𝒐̣̂𝒕 𝒕𝒖̛̉ 𝒍𝒂̀ đ𝒊𝒆̂̀𝒖 𝒌𝒉𝒐̂𝒏𝒈 𝒂𝒊 𝒎𝒐𝒏𝒈 𝒎𝒖𝒐̂́𝒏. 𝑵𝒉𝒖̛𝒏𝒈 𝒑𝒉𝒐̀𝒏𝒈 𝒏𝒈𝒖̛̀𝒂 𝒕𝒉𝒊̀ 𝒍𝒖𝒐̂𝒏 𝒏𝒂̆̀𝒎 𝒕𝒓𝒐𝒏𝒈 𝒕𝒂̂̀𝒎 𝒕𝒂𝒚 𝒕𝒂. 𝑯𝒂̃𝒚 𝒄𝒉𝒂̆𝒎 𝒔𝒐́𝒄 𝒃𝒂̉𝒏 𝒕𝒉𝒂̂𝒏 𝒏𝒈𝒂𝒚 𝒕𝒖̛̀ 𝒃𝒂̂𝒚 𝒈𝒊𝒐̛̀ – 𝒈𝒊𝒖̛̃ 𝒕𝒂̂𝒎 𝒕𝒊̃𝒏𝒉, 𝒌𝒉𝒊́ đ𝒖̉, 𝒉𝒖𝒚𝒆̂́𝒕 𝒕𝒉𝒐̂𝒏𝒈, 𝒕𝒉𝒂̂̀𝒏 𝒚𝒆̂𝒏 – đ𝒐́ 𝒄𝒉𝒊́𝒏𝒉 𝒍𝒂̀ 𝒍𝒂́ 𝒄𝒉𝒂̆́𝒏 𝒗𝒖̛̃𝒏𝒈 𝒗𝒂̀𝒏𝒈 𝒏𝒉𝒂̂́𝒕 đ𝒆̂̉ 𝒃𝒊̀𝒏𝒉 𝒂𝒏 𝒕𝒓𝒆̂𝒏 𝒎𝒐̣𝒊 𝒉𝒂̀𝒏𝒉 𝒕𝒓𝒊̀𝒏𝒉.

𝐓𝐡𝐞𝐨: 𝐓𝐢𝐞̂́𝐧 𝐬𝐢̃ – 𝐁𝐚́𝐜 𝐬𝐢̃ 𝐍𝐠𝐨̂ 𝐐𝐮𝐚𝐧𝐠 𝐇𝐚̉𝐢

Cơ sở 1: 198 Thái thịnh, phường Đống Đa, Hà Nội