XA TIỀN TỬ

Xa tiền tử là hạt đã phơi hay sấy khô của cây mã đề ,họ mã đề

Tính vị ,qui kinh :vị ngọt ,tính hàn .Qui vào kinh thận ,can ,phế ,tiểu tràng

Tác dụng :lợi tiểu thông lâm ,thanh thấp nhiệt ,thẩm thấp chỉ tả ,thanh can minh mục ,thanh  phế hóa đàm

Ứng dụng lâm sàng :

+Lợi niệu thông lâm :thấp nhiệt lâm chứng viêm bàng quang đái buốt ,đái rắt ,chữa phù do viêm thận ,thường dùng với :mộc thông ,hoạt thạch ,biển súc trong bài :”bát chính tán “.Thận hư thủy thũng dùng kết hợp với :thục địa ,ngưu tất :..trong bài “tế sinh thận khí hoàn ”

+Thẩm thấp chỉ tả :chứng thử thấp tiết tả thì thường dùng với bạch truật ,phục linh và trạch tả .

+Thanh can minh mục :do viêm màng tiếp hợp cấp thì phối hợp với các thuốc sơ phong thanh nhiệt như ;bạc hà ,tang diệp ,cúc hoa ,mạn kinh tử ,chi tử ,nếu do giảm thị lực thì thêm các thuốc bổ can thận như :thục địa ,kì tử ,bạch thược ….

+Thanh phế hóa đàm :trị phế nhiệt sinh ho ,có đờm thường dùng với :cát cánh ,bối mẫu ,tỳ bà diệp

Liều lượng :9-15g/ngày

Chú ý :toàn cây mã đề (xa tiền thảo )tác dụng cũng giống xa tiền tử nhưng thường nặng về thanh nhiệt giải độc chữa các chứng xuất huyết do nhiệt chứng ,mụn nhọt .Người thận hư không có thấp nhiệt không được dùng

Tác dụng dược lý :xa tiền tử có tác dụng tăng bài tiết nước tiểu ,tăng bài tiết acid uric ,NaCl ,hạ huyết áp .Chất glycosid chiết từ xa tiền tử có tác dụng ức chế trung khu hô hấp ,xúc tác đến sự phân tiết ở niêm mạc đường hô hấp