Thiền giúp thư giãn, giảm căng thẳng, xông hơi làm tăng tiết mồ hôi qua lỗ chân lông, dịu đau nhức, nâng cao sức khỏe hậu Covid-19.
Tiến sĩ, bác sĩ Ngô Quang Hải, nguyên Phó giám đốc Trung tâm đào tạo và chỉ đạo tuyến, Bệnh viện Châm cứu Trung ương, cho biết sau mắc Covid-19, nhiều người gặp tình trạng mệt mỏi, khó thở, hụt hơi, đau tức ngực, lo âu, rụng tóc, người yếu hơn trước… Những di chứng này có thể dần cải thiện khi cơ thể tự chữa lành, song cần nhiều thời gian. Nếu kéo dài tình trạng trên sẽ ảnh hưởng đến thể chất, tinh thần, giảm chất lượng sống, khả năng làm việc.
Y học cổ truyền có hai phương pháp hỗ trợ cải thiện, phục hồi sớm các di chứng Covid-19, có thể thực hiện tại nhà, đó là thiền và xông hơi.
Luyện thiền có tác dụng điều chỉnh mọi hoạt động của cơ thể, tạo sự cân bằng nội tại. Ngoài tác dụng thư giãn, nó còn giúp phòng và chữa các bệnh do mất cân bằng chức năng cơ thể.
Bản chất của thiền là ngồi thở, ngồi chơi, không suy nghĩ, không tính toán, không mong cầu, không căng thẳng, đưa tâm trí về hợp nhất với thân trong trạng thái tĩnh lặng, nhằm ổn định tâm trí, xoa dịu căng thẳng.
Ngồi thiền phải làm sao để toàn thân thật thoải mái, không đau nhức, không khó thở hay mệt mỏi. Thế ngồi thiền vững nhất là kiết già (hoa sen): Hai bàn chân chéo vào nhau, chân phải đặt trên bắp chân trái và chân trái trên bắp chân phải.
Nếu cảm thấy không thoải mái với thế ngồi này, nên chuyển sang thế ngồi bán kiết già: Chân này chéo qua chân kia. Trong trường hợp không ngồi được hai tư thế trên thì có thể ngồi thoải mái, giữ lưng thẳng, thả lỏng toàn thân, hai tay đặt ngửa trên đầu gối.
Người bệnh có thể tự thiền tại nhà bằng cách chọn nơi yên tĩnh, che mắt, thả lỏng, ngồi tĩnh tâm, đẩy mọi suy nghĩ ra khỏi tâm trí, kết hợp với phương pháp thở… để bù đắp năng lượng bị thiếu hụt. Khi năng lượng tràn vào cơ thể, đến những vùng bị bệnh, sẽ tự điều chỉnh, xác lập cân bằng năng lượng sinh học, đưa khí độc thoát ra ngoài, thu nguồn dưỡng khí tốt vào. Đó chính là khả năng phòng và điều chỉnh bệnh của thiền.
Trong khi ngồi thiền, bạn không được động đậy. Nếu một bộ phận nào đó của cơ thể cảm thấy khó chịu, đau nhức, quá sức chịu đựng thì có thể xả thiền để thay đổi tư thế. Khi xả thiền nên đứng dậy, đi lại từng bước chậm rãi.
Tác dụng thư giãn của thiền định có được do người tập điều khiển vỏ não, chủ động ức chế hệ thần kinh động vật, từ đó dẫn đến ức chế hệ thần kinh thực vật, trước tiên là các trung khu hô hấp, làm giảm nhịp thở kèm buông lỏng cơ. Theo các nhà tâm lý, ngồi thiền có thể giúp con người kiềm chế cảm xúc, thoải mái hơn. Nghiên cứu y học hiện đại cũng chứng minh thiền giúp giảm stress, bình ổn huyết áp, giảm cholesterol và hoạt chất cortisol trong máu, tăng cường miễn dịch, từ đó cải thiện di chứng Covid-19.
Thiền mang lại nhiều tác động tích cực, là một trong những liệu pháp đông y tăng cường hệ miễn dịch, từ đó cải thiện di chứng Covid-19. Ảnh: NPR
Xông hơi là biện pháp sử dụng nhiệt kết hợp với dược liệu, thúc đẩy tăng tiết mồ hôi qua các lỗ chân lông, làm hạ thân nhiệt, hạ sốt, giảm đau…
Những bệnh nhân di chứng nhẹ hoặc không triệu chứng có thể thực hiện phương pháp xông như sau:
Nồi nước xông có thể gồm lá chanh, bưởi, sả, tía tô, kinh giới, bạc hà, hương nhu…, mỗi thứ một nắm nhỏ. Bạn rửa sạch lá, cho vào nồi khoảng 2-3 lít nước, đun sôi lăn tăn, mở nắp để hơi nước bão hòa tinh dầu khuyếch tán ra không gian phòng, tiếp tục đun sôi nhỏ thêm 30 phút, đóng cửa phòng khoảng 20 phút. Khi xông chùm chăn kín cả người và nồi, mở vung từ từ cho hơi nóng và tinh dầu bốc lên, xông 10-20 phút. Kết thúc xông, mọi người lau sạch mồ hôi, thay quần áo, tránh gió lạnh.
Những bệnh nhân di chứng nặng, đặc biệt liên quan đến các triệu chứng đường hô hấp thì nên dùng bài thuốc xông sau:
Xuyên tâm liên 9 g, xuyên khung 9 g, bạc hà 15 g, tế tân 10 g, hoàng cầm 15 g, phòng phong 20 g, cảo bản 10 g, bạch chỉ 5 g, kim ngân hoa 15 g, tân di 5 g.
Lưu ý không xông tinh dầu trong phòng ngủ có trẻ em dưới 30 tháng tuổi, trẻ em có tiền sử co giật do sốt cao, động kinh, người có dị ứng với tinh dầu.
Bên cạnh hai cách làm trên, người bệnh có thể áp dụng phương pháp xoa bóp bấm huyệt giúp cải thiện di chứng hậu Covid-19. Xoa bóp bấm huyệt là phương pháp phòng và chữa bệnh dựa trên cơ sở của lý luận y học cổ truyền. Đây là biện pháp sử dụng bàn tay, ngón tay tác động lên các huyệt đạo thuộc một hay nhiều đường kinh khác nhau nhằm cân bằng và điều chỉnh lại công năng hoạt động của các tạng phủ, tiến đến mục đích điều trị như mong muốn.
Xoa bóp bấm huyệt tác động toàn diện cả trong lẫn ngoài cơ thể, như: cải thiện thần kinh, tuần hoàn máu, giảm đau xương khớp, hỗ trợ các bệnh về tim mạch…
Với phương pháp này, bạn cần đến thăm khám để thầy thuốc chẩn đoán, chỉ định vị trí phù hợp.
